ศาลหลักเมืองสุราษฎร์ธานี

ศาลหลักเมืองสุราษฎร์ธานี เป็นสถาปัตยกรรมศรีวิชัยที่เก่าแก่ มีร่องรอยทางประวัติศาสตร์แห่งอาณาจักรศรีวิชัยมีความเจริญรุ่งเรืองมาแต่โบราณกาลจนถึงปัจจุบัน การก่อสร้างศาลหลักเมืองสุราษฎร์ธานี เพื่อน้อมเกล้าฯ ถวายเป็นพระราชสักการะและเฉลิมพระเกียรติเนื่องในมหามงคลวโรกาสที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 9 ทรงครองสิริราชสมบัติ ครบ 50 ปี ในวันที่ 9 มิถุนายน พ.ศ. 2539 เพื่อความเป็นศิริมงคล เป็นหลักชัยละมิ่งขวัญรวมทั้งเป็นศูนย์รวมจิตใจของประชาชนชาวจังหวัดสุราษฎร์ธานี

การออกแบบและก่อสร้างโดยคณะช่างจากกรมศิลปากร ตามสถาปัตยกรรมแบบศรีวิชัย เน้นรูปลักษณ์ที่เป็นสถาปัตยกรรมท้องถิ่นเดิม ซึ่งได้รับอิทธิพลมาจากลังกา ชวา และ เขมร ให้มีความเหมาะสมกลมกลืนกันคล้ายกับพระบรมธาตุไชยา แต่มีขนาดใหญ่มากกว่าถึงสองเท่า

องค์หลักเมือง ยอดเสาบรรจงแกะสลักจากไม้ราชพฤกษ์ขนาดใหญ่ โดยแกะสลักแบบศิลปะศรีวิชัย บนยอดมีพระพักตร์พระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวรสี่หน้า หันพระพักตร์ไปทั้งสี่ทิศ และตรงมวยมวยพระเกศาสลักเป็นพระพุทธรูปปางสมาธิ พร้อมกับลงรักปิดทองอย่างวิจิตรสวยงาม

เสาหลักเมืองเกาะสลักจากไม้ราชพฤกษ์เช่นเดียวกัน ลักษณะเป็นเสากลมโตมีลักษณะสูง 108 นิ้ว เส้นผ่าศูนย์กลาง 20 นิ้ว สำหรับรูปทรงของศาล ได้สร้างเป็นทรงสี่เหลี่ยมจตุรมุขย่อมุม มณฑปสร้างเป็นเจดีย์องค์ประธาน มียอดฉัตร 5 ชั้น ถัดลงมาเป็นหลังคาซ้อนเป็นชั้นมณฑปลดหลั่นลงมาจำนวน 4 ชั้น แต่ละชั้นมีเจดีย์องค์บริวาร หลังคามีฐานสี่เหลี่ยมขนาดสูง 5.10 เมตร กว้าง 2.10 เมตร ตกแต่งด้วยลายปูนปั้นแบบศรีวิชัย ทาสีทอง ปั้นก่อบัวลวดลายบนกลีบขนุนทั้ง 4 ด้าน และได้อัญเชิญเครื่องหมายตราสัญลักษณ์ในวโรกาสที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 9 ทรงครองสิริราชสมบัติ ครบ 50 ปี ประดับไว้ทั้ง 4 ด้าน ภายนอกล้อมรอบด้วยสนามหญ้า ตกแต่งสถานที่ด้วยไฟประดับสร้างความสวยงามในตอนกลางคืน